Η επαρκής εδαφική υγρασία στη φασολιά συμβάλλει στην δημιουργία ζωηρών φυτών, παραγωγή περισσότερων λοβών, στη μείωση του ποσοστού αποβολής ανθέων, στη δημιουργία μεγαλύτερων λοβών και μεγαλύτερων σπόρων και την αυξημένη εμπορεύσιμη παραγωγή.
Οι ανάγκες σε νερό ή εξατμισοδιαπνοή (ET) της φασολιάς εξαρτώνται από την ποικιλία, την αρχιτεκτονική της κόμης, το στάδιο ανάπτυξης, την πυκνότητα της κόμης, τις κλιματικές συνθήκες και τη διαχείριση της άρδευσης και της καλλιέργειας. Σε άριστες συνθήκες καλλιέργειας (σωστή λίπανση και άρδευση, καλά στραγγιζόμενο έδαφος, χωρίς προσβολές από εχθρούς και ασθένειες, και με άριστη και ομοιόμορφη κόμη), οι ανάγκες σε νερό της φασολιάς κυμαίνονται από 300 έως 420 κυβικά μέτρα νερού ανά καλλιεργητική περίοδο. Οι ανάγκες σε νερό κυμαίνονται από 0.1 mm/ημέρα μετά την βλάστηση μέχρι και 7 mm/ημέρα κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας και στο αρχικό στάδιο ανάπτυξης των λοβών. Η φασολιά αναπτύσσεται καλά και έχει υψηλές αποδόσεις και καλή ποιότητα, όταν η υγρασία του εδάφους στη ζώνη του ενεργού ριζικού συστήματος διατηρείται μεταξύ 60 και 100% της διαθέσιμης υγρασίας του εδάφους.
Ο σχεδιασμός της άρδευσης της φασολιάς γίνεται εμπειρικά, με βάση την εδαφική υγρασία στη ζώνη του ριζοστρώματος, με υπολογισμό της εξατμισοδιαπνοής από τα διαθέσιμα κλιματικά στοιχεία. Η άρδευση ακριβείας, που λαμβάνει υπόψη τα τρέχοντα κλιματικά δεδομένα, τα χαρακτηριστικά του εδάφους το στάδιο ανάπτυξης της φασολιάς, την ποιότητα του νερού και το σύστημα άρδευσης είναι η πλέον ακριβής και εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια σε εμπορικές φυτείες. Τα τασίμετρα, που καταγράφουν την κατάσταση της εδαφικής υγρασίας χρησιμοποιούνται ευρύτατα για το σχεδιασμό της άρδευσης της φασολιάς (χρόνο εφαρμογής και ποσότητα νερού). Τοποθετούνται σε βάθος 15-25 εκατοστά και η άρδευση εφαρμόζεται όταν η ένδειξη είναι 15-30 centibars, ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης. Η διατήρηση της εδαφικής υγρασίας στο βάθος από 0-40 cm κοντά στην υδατοϊκανότητα εξασφαλίζει την απαιτούμενη υγρασία για την άριστη ανάπτυξη της φασολιάς.
Στο στάδιο της βλάστησης και ανάπτυξης της ρίζας, η υγρασία του εδάφους πρέπει να διατηρείται πάνω από το 60-70% της διαθέσιμης υγρασίας. Εάν η υγρασία στην επιφάνεια του εδάφους (μέχρι 10 cm) είναι μικρότερη από το 60% της διαθέσιμης υγρασίας, είναι αναγκαία η εφαρμογή μιας ελαφράς άρδευσης με 15 κυβικά ανά στρέμμα πριν από την σπορά. Η ανεπάρκεια εδαφικής υγρασίας στα αρχικά στάδια ανάπτυξης οδηγεί σε μειωμένους φυτικούς πληθυσμούς και παραγωγή βιομάζας, που μειώνει την τελική απόδοση. Πρέπει να αποφεύγεται η άρδευση μετά τη σπορά των φασολιών, επειδή μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία κρούστας στην επιφάνεια του εδάφους, που δημιουργεί προβλήματα στη βλάστηση.
Ανάγκες σε νερό της φασολιάς στα διάφορα στάδια ανάπτυξης
Κατά τη διάρκεια της βλαστικής ανάπτυξης (πριν την άνθηση), η υγρασία του εδάφους στο βάθος των 30 cm πρέπει να διατηρείται πάνω από το 60% της διαθέσιμης υγρασίας, που σημαίνει εφαρμογή ελαφρών και συχνών αρδεύσεων. Αυτό εξασφαλίζει επαρκή υγρασία στο έδαφος, κοντά στην υδατοϊκανότητα, που θα χρησιμοποιηθεί από την καλλιέργεια κατά τη διάρκεια της μέγιστης ζήτησης, την άνθηση και τη δημιουργία των λοβών, που είναι τα πιο ευαίσθητα στάδια για το νερό της φασολιάς. Ανεπαρκής εδαφική υγρασία κατά τη διάρκεια αυτών των σταδίων έχει ως αποτέλεσμα την πτώση των φύλλων των ανθέων και των λοβών. Η έλλειψη υγρασίας σε συνδυασμό με υψηλή διαπνοή λόγω θερμοκρασίας υπάρχει ισχυρό ενδεχόμενο να προκαλέσει παραμόρφωση των λοβών. Στο στάδιο της άνθησης το ριζικό σύστημα της φασολιάς έχει τη μέγιστη επέκταση και γι αυτό η επάρκεια υγρασίας θα πρέπει να εξασφαλίζεται μέχρι το βάθος των 50-60 cm. Αυτό απαιτεί λιγότερο συχνές αρδεύσεις με μεγαλύτερες ποσότητες. Επιπλέον, η αύξηση του εύρους άρδευσης διατηρεί για περισσότερο χρόνο ξηρή την επιφάνεια του εδάφους και μειώνει την προσβολή από το ωίδιο. Η υπερβολική άρδευση μπορεί να προκαλέσει ανθόρροια και, αν η στράγγιση δεν είναι καλή, μπορεί να δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες για ανάπτυξη προσβολών από μυκητολογικές ασθένειες στην ρίζα.
Όταν η διαθέσιμη υγρασία του εδάφους είναι πολύ χαμηλή και περιορίζει την ταχεία ανάπτυξη της καλλιέργειας, το χρώμα της κόμης των φυτών αρχίζει να γίνεται πιο σκοτεινό, ενώ μετά την άρδευση επανέρχεται το φωτεινό χρώμα. Η διαφορά του χρώματος της κόμης μεταξύ των καλά αρδευόμενων και αυτών που είναι υπό υδατική καταπόνηση στο αγρό είναι αρκετά εμφανής. Εάν τα φυτά της φασολιάς είναι σε έντονη έλλειψη νερού και τα φύλλα παίρνουν σκούρο μπλε-πράσινο, αρχίζει η γήρανση στα κατώτερα φύλλα και η πτώση των ανθέων και των μικρών λοβών. Η παρατεταμένη έλλειψη νερού προκαλεί μείωση της παραγωγής και υποβάθμιση της ποιότητας.
Σύστημα άρδευσης
Η άρδευση της φασολιάς μπορεί να γίνει με κατάκλιση, αυλάκια, καταιονισμό και σταγόνες. Η άρδευση με σταγόνες εκτός από την εξοικονόμηση νερού, αύξησε την παραγωγή κατά 1,9 και 2,4 φορές σε σχέση με την άρδευση με καταιονισμό και με αυλάκια, αντίστοιχα.
Άρδευση της φασολιάς με σταγόνες
Ποιότητα νερού άρδευσης
Η φασολιά θεωρείται καλλιέργεια ευαίσθητη στην αλατότητα και πρέπει να καλλιεργείται σε εδάφη με ελάχιστα ή καθόλου άλατα. Η ηλεκτρική αγωγιμότητα του νερού άρδευσης πρέπει να είναι μικρότερη από 0,7 dS/m Στον πίνακα δίδονται τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει το νερό που χρησιμοποιείται για την άρδευσης της φασολιάς. Η παραγωγή της φασολιάς μειώνεται κατά 10% όταν η EC του νερού είναι 1,0 dS/m, κατά 50% στα 2,4 dS/m και μηδενίζεται στα 4,2 dS/m. Υπάρχουν γονοτυπικές διαφορές μεταξύ των ποικιλιών της φασολιάς, τόσο στο στάδιο της βλάστησης όσο και της παραγωγής, όσον αφορά την αντοχή στην αλατότητα.
| Χαρακτηριστικά του νερού για την άρδευση της φασολιάς |
| EC (dS/m) | Ολικά διαλυτά στερεά (ppm) | Περιεκτικότητα σε χλώριο (ppm) | Περιεκτικότητα σε βόριο (ppm) |
| 0,7 | 455 | 250 | 0,75-1,0 |
Η φασολιά αποκλείει το Na
+ από τα φύλλα, αλλά συγκεντρώνει το Cl- στα φύλλα, ανάλογα με την συγκέντρωση στο εδαφικό διάλυμα. Οι υψηλές συγκεντρώσεις Cl στα φύλλα μειώνουν την ανάπτυξη, αλλάζοντας τη διατροφική ισορροπία του φυτού, επηρεάζοντας την αφομοίωση του CO2 και μεταβάλλοντας τις υδατικές σχέσεις.
Βιβλιογραφία - Λαχανοκομία, 1998. Δημητράκης Κ.Γ. Εκδόσεις Αγρότυπος Α.Ε., Αθήνα.
- Η άρδευση των καλλιεργειών – Φασολιά, 2019, Κων. Στ. Χαρτζουλάκης, Εκδόσεις ΑΓΡΟΤΥΠΟΣ, Αθήνα, σελ. 379-382.
- Crop salt tolerance, current assessment, 1977. Maas E.V., Hoffman G.J., J. Irrigation and Drainage Division ASCE 103: 115-134
Δήμος Κισσάμου
Ενημέρωση για την Διαχείριση Εδάφους και Αρδευτικού Νερού σε Ελαιώνες