Η καστανιά καλλιεργείται σε πολλές Μεσογειακές χώρες σε αμμο-πηλώδη, γόνιμα, βαθιά και καλά στραγγισμένα εδάφη με όξινο pH (4,5-6-5) και σε υψόμετρο 700-1300 μέτρα. Η ρίζα της είναι πολύ ισχυρή και καταλαμβάνει τεράστιο όγκο εδάφους, που επεκτείνεται τόσο σε βάθος όσο και σε έκταση. Ο βλαστικός κύκλος εξαρτάται από τις κλιματολογικές συνθήκες, την ανάπτυξη των φυτών και τις καλλιεργητικές πρακτικές. Στις περιοχές της Νότιας Ευρώπης, το άνοιγμα των οφθαλμών της καστανιάς συμβαίνει συνήθως τον Απρίλιο, η ανθοφορία μεταξύ Ιουνίου και Ιουλίου και η καρπόδεση και η ωριμότητα από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο. Ο λήθαργος, δηλαδή η αδυναμία έναρξης ανάπτυξης από τα μεριστώματα και άλλα όργανα συμβαίνει μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου.
Ανάγκες σε νερό
Η καστανιά ευδοκιμεί σε περιοχές με ετήσια βροχόπτωση πάνω από 800 mm, ομοιόμορφα κατανεμημένη κατά τη διάρκεια του χρόνου. Αν η βροχόπτωση είναι μικρότερη από 600 mm με ανομοιόμορφη κατανομή η άρδευση την ξηρή περίοδο είναι αναγκαία. Η εκτίμηση των αναγκών απαιτεί την ύπαρξη ανάλυσης του εδάφους. Αν και η καστανιά είναι ανθεκτική στην ξηρασία, η έλλειψη νερού σε συγκεκριμένα στάδια ανάπτυξης, και κυρίως στην ανάπτυξη των καρπών (Αύγουστος-Σεπτέμβριος) μπορεί να οδηγήσει σε μικρότερο μέγεθος καρπών και χαμηλότερες αποδόσεις. Στο ξηροθερμικό κλίμα της Κρήτης οι καστανιές μπορεί συχνά να βρεθούν σε συνθήκες υδατικής καταπόνησης, ειδικά αν καλλιεργούνται σε ελαφρά ή αβαθή εδάφη. Επομένως, η διαθεσιμότητα νερού για άρδευση θεωρείται σημαντικός παράγοντας για τη βελτίωση της παραγωγής, ποσοτικά και ποιοτικά.
Η έλλειψη νερού (υδατική καταπόνηση) προκαλεί χαμηλή ανθοφορία ή καρπόδεση, που αντανακλά στην παραγωγή των φυτών και στα χαρακτηριστικά των καρπών. Σε νεαρά φυτά η κάλυψη των αναγκών σε νερό κατά 50% μείωσε τη ζωηρότητα, το ύψος, το βάρος και την φυλλική επιφάνεια των φυτών, άλλαξε τη μορφολογία των φύλλων και αύξησε την ανάπτυξη της ρίζας αλλά και την ευαισθησία σε βιοτικούς παράγοντες. Η περίσσεια υγρασίας αυξάνει την ευαισθησία στην μελάνωση.
Η άρδευση αυξάνει την παραγωγή της καστανιάς κατά 22-37% σε σύγκριση με τα μη αρδευόμενα δέντρα. Επιπλέον, η άρδευση αυξάνει την εμπορική αξία των κάστανων και συγκεκριμένα αυξάνει το μέγεθος του καρπού χωρίς να επηρεάζει αρνητικά τη θρεπτική του αξία και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά (τραγανότητα, γεύση και σάκχαρα) και τη χημική σύνθεση του κάστανου.
Μέθοδος άρδευσης
Τα συστήματα άρδευσης που σήμερα εφαρμόζονται στην καλλιέργεια καστανιάς είναι η άρδευση με σταγόνες ή μικρο-εκτοξευτήρες, αν και σε μεμονωμένες περιπτώσεις εφαρμόζεται και επιφανειακή άρδευση (αυλάκια, λεκάνες). Οι επιφανειακές μέθοδοι, εκτός των μεγάλων παροχών που απαιτούνται αλλά και των απωλειών νερού συμβάλλουν και στην εξάπλωση ασθενειών του εδάφους, λόγω μεταφοράς τους με το νερό. Οι τεχνικές της ρυθμιζόμενης ελλειμματικής άρδευσης (RDI) και της μερικής ξήρανσης της ριζικής ζώνης (PRD), που εφαρμόζονται σε νέες φυτείες καστανιάς και σε περιοχές με μειωμένη διαθεσιμότητα νερού, βελτιστοποιούν την αποδοτικότητα χρήσης του νερού στην καστανιά (οικονομία μέχρι και 30%).
Οι καστανιές που καλλιεργούνται σε αμμοπηλώδη εδάφη και αρδεύονται με επιφανειακές μεθόδους (αυλάκια, λεκάνες) συνήθως απαιτούν μια βαθιά άρδευση κάθε 2 έως 3 εβδομάδες σε βάθος 90 έως 120 cm από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο. Οι καστανιές που αρδεύονται με σταγόνες ή μικροεκτοξευτήρες πρέπει να αρδεύονται πολύ πιο συχνά για να εξασφαλίζεται η καλή ανάπτυξη των δέντρων και μέγεθος των καρπών. Οποιοδήποτε σύστημα και αν εφαρμόζεται δεν πρέπει το νερό να διαβρέχει το ΄λαιμό΄ (βάση του κορμού) των δέντρων γιατί ευνοείται η ανάπτυξη ασθενειών.
Ποιότητα νερού
Η καστανιά είναι μέσης ανθεκτικότητας στην αλατότητα. Αν η ηλεκτρική αγωγιμότητα του νερού άρδευσης είναι μικρότερη από 1,5 dS/m δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα για την καστανιά.
Ποιότητα νερού άρδευσης για την καστανιά
| Πρόβλημα | Κανένα | Αυξημένο | Σοβαρό |
| Αλατότητα: |
| ECw (dS/m) | < 1,5 | 1,5 – 2,8 | > 2,8 |
| Τοξικότητα ιόντων: |
| Νάτριο (meq/l) | 70 | 80 – 100 | > 130 |
| Χλώριο (meq/l) | 100 | 110 – 180 | > 180 |
| Βόριο (meq/l) | 0,3 – 0,5 | 0,6 - 1,0 | > 1,0 |
Βιβλιογραφία - Teresa R. Freitas T.R., Santos J.A., Silva A.P., Fraga H., 2021. Influence of climate change on chestnut trees: A Review. Plants 10(7): 1463.
- doi: 10.3390/plants10071463
- Η καλλιέργεια της καστανιάς. Προβλήματα και προοπτικές. 2011. Καραδήμας Στ. Πτυχιακή Μελέτη. ΤΕΙ Κρήτης. σελ. 112
- Η καστανοκαλλιέργεια ως μοχλός ανάπτυξης της οικονομίας στην ορεινή και ημι-ορεινή Ελλάδα.2018. Στ. Διαμαντής. Ημερίδα ΠΛΑΤΑΝΙ-ΚΑΣΤΑΝΙΑ: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΠΕΙΛΕΣ, 2018 Αθήνα.
Δήμος Κισσάμου
Ενημέρωση για την Διαχείριση Εδάφους και Αρδευτικού Νερού σε Ελαιώνες