Δήμος Κισσάμου
Δήμος Κισσάμου

Η άρδευση του Αβοκάντο

Πληροφορίες για την άρδευση του Αβοκάντο

  Το αβοκάντο (Persea americana, Mill) έχει αποκτήσει σημαντικό ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια στις νότιες χώρες της Μεσογείου, και καλλιεργείται με επιτυχία στη Ν. Ελλάδα, και ιδιαίτερα στη Κρήτη. Ωστόσο, σε πολλές περιοχές της Μεσογείου αλλά και τη Κρήτη, το αβοκάντο αναπτύσσεται σε πολλές περιπτώσεις σε συνθήκες υδατικής καταπόνησης σαν συνέπεια είτε της μη σωστής δόσης ή άκαιρης εφαρμογής της άρδευσης είτε κακής ποιότητας του νερού, με αποτέλεσμα την μείωση της παραγωγής. Γι’ αυτό η άρδευση θεωρείται από τις σπουδαιότερες καλλιεργητικές φροντίδες για την επιτυχή καλλιέργεια του αβοκάντο.


  Τα φαινολογικά στάδια στον ετήσιο κύκλο ανάπτυξης του αβοκάντο είναι:
1) Έκπτυξη των οφθαλμών,
2) Άνθηση,
3) Πρώτος κύκλος ανάπτυξης φύλλων και ριζών
4) Πτώση των καρπών (στάδιο συγκομιδής) (Ο καρπός δεν ωριμάζει πάνω στο δέντρο),
5) Δεύτερος κύκλος ανάπτυξης φύλλων,
6) Λήθαργος και δεύτερος κύκλος ανάπτυξης της ρίζας. Η χρονική διάρκεια κάθε σταδίου ποικίλει ανάλογα με την περιοχή, αν και υπάρχει ένα γενικό διάγραμμα του ετήσιου κύκλου του αβοκάντο


Ετήσιος κύκλος ανάπτυξης του αβοκάντο

Αβοκάντο και νερό

  Το αβοκάντο είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην περιορισμένη διαθεσιμότητα νερού. Πάνω από το 70% του ριζικού συστήματος αναπτύσσεται στο επιφανειακό στρώμα του εδάφους μέχρι τα 60 cm και έχει ασθενή μηχανισμό ελέγχου των απωλειών νερού. Επιπλέον, καλλιεργείται σε ελαφρά εδάφη με μικρή υδατοϊκότητα. Η έλλειψη νερού μπορεί να προκαλέσει μειωμένη καρπόδεση, αυξημένη καρπόπτωση, μειωμένη παραγωγή και ποιότητα καρπών, μαύρισμα του μίσχου των καρπών, που δημιουργεί μικρότερους καρπούς και υποβαθμισμένης ποιότητας, παραμόρφωση των καρπών και κακή εσωτερική ποιότητα λόγω της περιορισμένης πρόσληψης βορίου και ασβεστίου. Είναι επομένως σημαντικό η άρδευση να σχεδιάζεται προσεκτικά έτσι ώστε να ικανοποιούνται επαρκώς οι ανάγκες σε νερό του αβοκάντο.

  Οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν την άρδευση του αβοκάντο είναι το έδαφος, το κλίμα και η διαχείριση του αγρού. Υψηλή σχετική υγρασία, χαμηλές θερμοκρασίες και άνεμοι μειώνουν την εξάτμιση και επομένως τις ανάγκες σε νερό του αβοκάντο, όπως και οι βροχοπτώσεις. Ο τύπος του εδάφους επηρεάζει την ικανότητα συγκράτησης νερού και επομένως τον σχεδιασμό της άρδευσης. Ελαφρά αμμώδη εδάφη συγκρατούν λιγότερο νερό και επομένως απαιτούν πιο συχνή άρδευση με μικρότερη ποσότητα νερού σε σχέση με τα μέσης σύστασης αργιλώδη εδάφη. Το βάθος, η οργανική ουσία και η κατάσταση της επιφάνειας του εδάφους (π.χ. το επίπεδο συμπίεσης) επηρεάζουν την ποσότητα του νερού άρδευσης που απαιτείται.

  Το μέγεθος και η κατάσταση των φυτών του αβοκάντο επηρεάζει επίσης τις ανάγκες σε νερό άρδευσης. Οι ανάγκες σε νερό άρδευσης αυξάνονται με την αύξηση του μεγέθους των δέντρων και την πυκνότητα της κόμης. Η εφαρμογή φυτοκάλυψης και ανεμοφρακτών μειώνουν σημαντικά τη ζήτηση νερού.


Η φυτοκάλυψη μειώνει τις απώλειες νερού

Κρίσιμα στάδια για το νερό

  Αν και το αβοκάντο απαιτεί επαρκή υγρασία στο έδαφος καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους για την ομαλή ανάπτυξη των βλαστών και της ρίζας για την παραγωγή της επόμενης χρονιάς, τα κρίσιμα στάδια που είναι πολύ ευαίσθητα στην μειωμένη διαθεσιμότητα νερού είναι:
1) Η περίοδος της ανθοφορίας-καρπόδεσης. Με την έναρξη της ανθοφορίας οι απαιτήσεις σε νερό του αβοκάντο αυξάνονται επειδή η αύξηση της θερμοκρασίας αυξάνει την εξατμισοδιαπνοή. Επιπλέον, τα περίπου δυο εκατομμύρια άνθη που διαπνέουν, με μια επιφάνεια 54 m2 στην περιφέρεια του δένδρου συνεισφέρουν κατά 13% στην τελική κατανάλωση του νερού. Έλλειψη νερού κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου μπορεί να αυξήσει το ποσοστό ανθόροιας και να μειώσει το ποσοστό καρπόδεσης. Συνεπώς η επάρκεια νερού κατά την περίοδο της ανθοφορίας είναι ζωτικής σημασίας.
2) Περίοδος της κύριας καρπόπτωσης και ανάπτυξης του καρπού. Η περίοδος αυτή (Ιούλιος μέχρι Σεπτέμβριο) συμπίπτει με τις υψηλές θερμοκρασίες στο περιβάλλον. Είναι το πιο κρίσιμο στάδιο για τη διαθεσιμότητα νερού, αφού καθορίζεται η τελική παραγωγή του φυτού. Η έλλειψη νερού αυξάνει την πτώση καρπών μετά την καρπόδεση, μειώνει το μέγεθος του καρπού και την ποιότητα του καρπού λόγω μειωμένης απορρόφησης βορίου και ασβεστίου, μειώνει την περιεκτικότητα σε λάδι του καρπού και την συνολική παραγωγή καρπών.

  Η έλλειψη επαρκούς υγρασίας στο περιβάλλον των ριζών επιδρά δυσμενώς τόσο στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος όσο και στη ανάπτυξη του υπέργειου τμήματος. Σε πείραμα που έγινε στο Ινστιτούτο Υποτροπικών και Ελιάς για την επίδραση της εδαφικής υγρασίας στην ανάπτυξη δύο ποικιλιών αβοκάντο (cv. Fuerte και Hass), το ξηρό βάρος της ρίζας μειώθηκε κατά 82% και 80% και του βλαστού κατά 66% και 80% σε συνθήκες έλλειψης νερού στις ποικιλίες Fuerte και Hass αντίστοιχα. Η ποικιλία Hass είναι πιο παραγωγική από την Fuerte σε συνθήκες επαρκούς άρδευσης, αλλά είναι πιο ευαίσθητη στην έλλειψη νερού.
 

Έντονη έλλειψη νερού στο αβοκάντο
 
  Το αβοκάντο θεωρείται ευαίσθητο στην υπερβολική υγρασία του εδάφους. Αναπτύσσεται κανονικά σε εδάφη με αέρo-ικανότητα της τάξης του 30% και εμφανίζει συμπτώματα ασφυξίας της ρίζας όταν η περιεκτικότητα του εδάφους σε αέρα είναι κάτω του 17%. Οι αντιδράσεις συμβαίνουν λίγο μετά την κατάκλυση του εδάφους και είναι η μάρανση και η πτώση των φύλλων, η μείωση του μεγέθους των φύλλων λόγω αναστολής της αύξησης, η παρεμπόδιση αύξησης της ρίζας και αν η κατάσταση διαρκεί η νέκρωση της ρίζας. Έχουν αναφερθεί υπερτροφίες στον κορμό σε πλημμυρισμένα δέντρα αβοκάντο στην Καλιφόρνια. Η παρατεταμένη ασφυκτική κατάσταση λόγω υπερβολικής υγρασίας έχει ως αποτέλεσμα την μείωση της φωτοσύνθεσης, της παραγωγής καρπών και αυξημένο ποσοστό ξήρανσης των δένδρων. Επιπλέον, η υπερβολική υγρασία συμβάλλει στην ανάπτυξη του μύκητα της σηψιρριζίας (P. Cinnamoni), με σοβαρές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και παραγωγή των δένδρων.

Σχεδιασμός της άρδευσης

  Ο σχεδιασμός της άρδευσης μιας φυτείας αβοκάντο εξαρτάται από εδαφικούς παράγοντες (μηχανική σύσταση, δομή, βάθος, διηθητικότητα, πορώδες, κλπ.), τις κλιματικές συνθήκες (θερμοκρασία, σχετική υγρασία, ταχύτητα ανέμου, κλπ) και το στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειας. Γι’ αυτό δεν είναι δυνατό να δοθούν συγκεκριμένες ποσότητες για κάθε φυτεία. Ωστόσο, ο σχεδιασμός της άρδευσης του αβοκάντο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα παρακάτω βασικά σημεία. α) Να εξασφαλίζει επαρκή εδαφική υγρασία στο ενεργό ριζόστρωμα, β) Να μη δημιουργεί υπερβολική υγρασία, που είναι επιζήμια, και γ) η ποιότητα του νερού άρδευσης να είναι καλή.

  Για το σχεδιασμό της άρδευσης του αβοκάντο συνιστάται η μέθοδος που βασίζεται στην καταγραφή της υγρασίας του εδάφους σε σύγκριση με αυτές που βασίζονται αποκλειστικά σε κλιματικά στοιχεία για την εκτίμηση της εξατμισοδιαπνοής. Και αυτό γιατί το αβοκάντο χρησιμοποιεί νερό κυρίως από τα επιφανειακά 0-40 εκατοστά του εδάφους και είναι σημαντικό η καταγραφή της υγρασίας της υγρασίας να γίνεται εντός αυτής της ζώνης.

  Τα τασίμετρα αποτελούν αξιόπιστα όργανα, με χαμηλό κόστος για τον έλεγχο της υγρασίας στο έδαφος. Συνήθως χρησιμοποιούνται δύο τασίμετρα για μέτρηση της υγρασίας του εδάφους σε βάθος 15 cm και 45 cm. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, όταν η τάση συγκράτησης του νερού από το έδαφος είναι 20 kPa στα αμμώδη εδάφη και 30-40 kPa σε μέσης σύστασης εδάφη, στο βάθος των 20 cm η άρδευση θα πρέπει να αρχίσει. Εάν η ένδειξη στο τασίμετρο των 45 cm αρχίσει να μειώνεται η ποσότητα του νερού είναι επαρκής και η άρδευση πρέπει να σταματήσει. Αν η ένδειξη δεν μειωθεί μετά την άρδευση, δεν έχει εφαρμοστεί επαρκής ποσότητα νερού και η άρδευση πρέπει να συνεχιστεί. Για την αυτοματοποίηση της άρδευσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα ηλεκτροτασίμετρο, που τοποθετείται στο βάθος των 25 εκ. και συνδέεται με μια ηλεκτροβαλβίδα.

  Ωστόσο, υπάρχουν σήμερα στην αγορά με πολύ μικρό κόστος εργαλεία σχεδιασμού της άρδευσης (Sofware), που βοηθούν σημαντικά τους αγρότες να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα χρήσης του νερού, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τους περιβαλλοντικούς κινδύνους και συμβάλλοντας στην αειφορία του αγροτικού τομέα. Τα εργαλεία αυτά χρησιμοποιούν τα κλιματικά δεδομένα, τον τύπο του εδάφους, την καλλιέργεια, την διαθεσιμότητα και την ποιότητα του νερού και την μέθοδο άρδευσης για το υπολογισμό των αναγκών άρδευσης της ελιάς, ενώ η πληροφορία δίνεται στον αγρότη μέσω του διαδικτύου ή τηλεφωνικού μηνύματος (SMS) (άρδευση ακριβείας).

  Σε πειράματα που έγιναν στα Χανιά, άρδευση με 550 m3/στρέμμα θεωρείται επαρκής για την ανάπτυξη και παραγωγή του αβοκάντο. Ο συντελεστής υδατοκατανάλωσης Εpan για το αβοκάντο, που έχει δώσει τα καλλίτερα αποτελέσματα, είναι 0.6 τόσο για το Ισραήλ όσο και για τα Χανιά Για την Καλιφόρνια ο συνιστώμενος φυτικός συντελεστής Kc = 0.7 με επιπλέον ένα 10% για έκπλυση, ανάλογα με την ποιότητα του νερού άρδευσης. Το διάστημα μεταξύ των αρδεύσεων κατά τους κρίσιμους μήνες (Ιούλιο και Αύγουστο) δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 7 ημέρες, αν και πιο συχνότερο πότισμα με μικρότερη ποσότητα, εξασφαλίζει καλλίτερες συνθήκες απορρόφησης νερού από το έδαφος.

  Οι ανάγκες σε νερό του αβοκάντο ανά μήνα στις συνθήκες των Χανίων της Κρήτης δίνονται στον πίνακα, ενώ οι συνολικές κυμαίνονται από 540-620 (m3/στρέμμα) ανά έτος.
 
Ανάγκες σε νερό άρδευσης του αβοκάντο (m3/στρέμμα)
Μήνες
ΑΠΡ ΜΑΙ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠΤ ΟΚΤ
47 76 104 111 102 71 32

  Η μέθοδος άρδευσης που χρησιμοποιείται ευρύτατα σήμερα για την άρδευση του αβοκάντο σε μέσης σύστασης εδάφη είναι οι σταγόνες. Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου, όπως η εξοικονόμηση νερού, η εφαρμογή της λίπανσης, η μείωση των εργατικών, κλπ. συνέβαλαν στην επικράτηση της μεθόδου. Συνήθως χρησιμοποιείται μια γραμμή άρδευσης με σταλακτήρες για κάθε γραμμή δένδρων. Σε ελαφρά εδάφη με μικρή υδατοχωριτικότητα συνιστάται η χρήση δύο γραμμών άρδευσης με σταγόνες ανά σειρά δένδρων ή η χρήση μικρο-εκτοξευτήρων κάτω από την κόμη των δένδρων.

Ποιότητα νερού άρδευσης
 
  Το αβοκάντο θεωρείται πολύ ευαίσθητη καλλιέργεια στην αλατότητα. Τα υποκείμενα τύπου «Γουατεμάλας» και «Δ. Ινδιών» θεωρούνται πιο ανθεκτικά, λόγω της ικανότητάς τους να περιορίζουν την απορρόφηση του χλωρίου, από τα τύπου «Μεξικού» που είναι και τα πλέον ευαίσθητα Το νερό άρδευσης πρέπει να είναι καλής ποιότητας, με ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC) μέχρι 0,75 dS/m. Όταν το έδαφος έχει καλή στράγγιση και εφαρμόζεται έκπλυση των αλάτων, η ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC) του νερού άρδευσης μπορεί να φτάσει τα 1,7 dS/m.

  Η περιεκτικότητα σε χλώριο (Cl) του νερού άρδευσης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 100 ppm ή τα 3,0 meq/l. Η περιεκτικότητα του νερού άρδευσης σε νάτριο (Νa) μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην καλλιέργεια του αβοκάντο. Όταν ο λόγος προσρόφησης νατρίου (SAR) του νερού άρδευσης είναι μεγαλύτερος από 6, το αβοκάντο εμφανίζει σοβαρά συμπτώματα τοξικότητας (περιφερειακές ξηράνσεις στα φύλλα, κλπ.). Η περιεκτικότητα του νερού σε βόριο (Β) δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 0,3-0,5 ppm. Το χλώριο συσσωρεύεται κυρίως στα φύλλα, ενώ το νάτριο κυρίως στην ρίζα, τους βλαστούς και λιγότερο στα φύλλα.

Χαρακτηριστικά του νερού άρδευσης για το αβοκάντο
Πρόβλημα Κανένα Αυξημένο Σοβαρό
Αλατότητα:
ECw (dS/m) 0,75 0,8-1,7 >1,8
Τοξικότητα ιόντων:
Νάτριο (meq/l) 70 80-100 >130
Χλώριο (meq/l) 100 110-180 >180
Βόριο (meq/l) 0,3-0,5 0,6-1,0 >1,0

  Η τοξικότητα χλωρίου στα φύλλα εμφανίζεται αρχικά με χλώρωση υπό μορφή κηλίδων περιφερειακά που συνοδεύεται από μειωμένη ικανότητα φωτοσύνθεσης των φύλλων. Ακολουθεί χαρακτηριστική ξήρανση της κορυφής του φύλλου και καταλήγει σε πρόωρη φυλλόπτωση. Η ξήρανση της κορυφής εμφανίζεται όταν η περιεκτικότητα σε χλώριο του φύλλου είναι μεγαλύτερη από 0,25% του ξηρού βάρους. Αντίθετα με το χλώριο, το νάτριο δεν προκαλεί ξήρανση της κορυφής, αλλά νεκρωτικές κηλίδες κοντά στη περιφέρεια και το εσωτερικό του φύλλου. Περιεκτικότητα του φύλλου σε Να 0,4-0,5% του ξηρού βάρους προκαλεί ελαφρές ζημιές στα φύλλα, ενώ η συγκέντρωση 1,0% είναι πολύ τοξική.


Συμπτώματα τοξικότητας από χλώριο
 
Βιβλιογραφία
  1. Η άρδευση του αβοκάντο–Υδατικές ανάγκες και ποιότητα νερού. Χαρτζουλάκης Κ., 2008. Γεωργία & Κτηνοτροφία 9: 54-57.
  2. ‘Η άρδευση των καλλιεργειών – Αβοκάντο’, 2019, Κων. Στ. Χαρτζουλάκης, Εκδόσεις ΑΓΡΟΤΥΠΟΣ, Αθήνα, σελ. 355-363.
  3. Crop yield response to water. 2012. Steduto P., Hsiao T.C., Fereres E., Raes D., IRRIGATION AND DRAINAGE PAPER 66, FAO, Rome
  4. Moderate water stress affects leaf anatomy, gas exchange, water relations and growth in two avocado cultivars. Chartzoulakis K., Patakas A., Kofidis G., Bosabalidis A. and Nastou A., 2002. Scientia Hort., 95: 39-50.
  5. Water use, wetted soil volume, root distribution and yield of avocado under drip irrigation. Michelakis N., Vougioukalou E. and Clapaki G., 1993. Agr. Wat. Manag. 24: 119-131.

Νέα / Ενημερώσεις

Ενημέρωση για την Διαχείριση Εδάφους και Αρδευτικού Νερού σε Ελαιώνες Δευτέρα 3 Ιουλίου 2023, Ώρα: 19.30 / Δήμος Κισσάμου (June 29, 2023)
Πρακτικές συμβουλές για τη συγκομιδή της ελιάς / Δήμος Κισσάμου (December 1, 2022)
Κοινές Προδιαγραφές Εμπορίας προϊόντων αλιείας Κοινές Προδιαγραφές Εμπορίας-Ενημέρωση Του Καταναλωτή - Ιχνηλασιμότητα / Δήμος Κισσάμου (November 9, 2022)
Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές / Δήμος Κισσάμου (November 9, 2022)
Άδεια Αλίευσης Μικρών Πελαγικών Ειδών Γαύρου Και Σαρδέλας Ειδική Άδεια Αλιείας / Δήμος Κισσάμου (November 9, 2022)
Άδεια Αλιευτικού Σκάφους Επαγγελματικής Αλιείας Αλιευτική Άδεια / Δήμος Κισσάμου (November 9, 2022)
Ενημερωτικό Έντυπο για τα προγράμματα της Μελισσοκομίας Σε μορφή PDF / Δήμος Κισσάμου (November 8, 2022)
Πληροφορίες για την Μελισσοκομία Σε μορφή PDF / Δήμος Κισσάμου (November 8, 2022)
Οι Απωλειών στις Αποικίες των Μελισσών Σε μορφή PDF / Δήμος Κισσάμου (November 8, 2022)
Νομοθεσία - Κανονισμοί Μελιού Νομοθεσία / Δήμος Κισσάμου (November 8, 2022)